Κυριακή 15 Φεβρουαρίου 2015

Μία υπενθύμιση από το "1984"

"Όποιος ελέγχει το παρελθόν ελέγχει και το μέλλον. Και όποιος ελέγχει το παρόν ελέγχει το παρελθόν"
Είναι δύσκολο να συναντήσεις κάποιον που δεν έχει διαβάσει το "1984" του Τζωρτζ Όργουελ. Το έργο αυτό, που δημοσιεύτηκε το 1949 κι έγινε ταινία το 1956, περιγράφει ένα σκοτεινό μέλλον, όπου η σκέψη γίνεται το μεγαλύτερο έγκλημα και τιμωρείται με θάνατο. Για να καταπολεμήσει το έγκλημα της σκέψης, το Κόμμα αλλάζει την ιστορία, παραμορφώνει τη γλώσσα αλλάζοντας ή εξαφανίζοντας τις έννοιες που βλάπτουν την εξουσία του, ελέγχει τα ανθρώπινα αισθήματα.
Οι τεχνικές που περιγράφει ο Όργουελ είχαν ήδη εφαρμοστεί σε μεγάλο βαθμό τόσο στη ναζιστική Γερμανία όσο και στην Σοβιετική Ένωση του Στάλιν. Η προπαγάνδα αυτών των καθεστώτων θύμιζε έντονα στον αναγνώστη τον κόσμο που περιγράφει το "1984" και οι αλλαγές που επήλθαν μετά τη λήξη του Ψυχρού Πολέμου, τον έκαναν να τον ξεχάσει.
Αν και η φανταστική "Ωκεναία" με την Αστυνομία της Σκέψης και το Υπουργείο Αλήθειας που λέει πάντα ψέματα, δεν έγιναν πραγματικότητα, δεν βλάπτει να τις θυμόμαστε πότε -πότε και να έχουμε τον νου μας.

Η Διπλή Σκέψη 

"Να λες ηθελημένα ψέματα ενώ πιστεύεις ειλικρινά ότι είναι αλήθεια, να ξεχνάς όλα τα γεγονότα που έχουν γίνει ενοχλητικά, και όταν χρειάζεται, να τ' ανασύρεις από την λήθη, μόνο για το χρονικό διάστημα που πρέπει, ν'αρνιέσαι την ύπαρξη μιας αντικειμενικής πραγματικότητας, ενώ την ίδια στιγμή ξέρεις πως η πραγματικότητα αυτή υπάρχει. - όλα αυτά είναι αδήριτη αναγκαιότητα. Και μόνο να χρησιμοποιήσεις την έκφραση διπλή σκέψη, πρέπει να μετέλθεις της δυαδικότητας της σκέψης, γιατί μετο να χρησιμοποιείς αυτή την έκφραση, παραδέχεσαι ότι αλλάζεις την πραγματικότητα. Μετά, ξαναβάζεις σε ενέργεια τη διπλή σκέψη, σβήνεις τούτη τη γνώση και αυτό συνεχίζεται επ' άπειρον με το ψέμα να προπορεύεται της αλήθειας. Έτσι με το σύστημα της διπλής σκέψης το Κόμμα μπόρεσε - κι ίσως να το μπορεί για χιλιάδες χρόνια ακόμα - να αιχμαλωτίσει την πορεία της ιστορίας."

Η Νέα Ομιλία

"Καμία λέξη στο λεξιλόγιο Β δεν ήταν ιδεολογικά ουδέτερη. Πολλές από αυτές ήταν ευφημισμοί.