Τετάρτη 20 Μαρτίου 2013

Το νέο Κυπριακό: Μία παρτίδα σκάκι

Οι Κύπριοι πολιτικοί έπραξαν αυτό που έκριναν πως είναι το καλύτερο για τον τόπο τους. Πήραν μια δύσκολη απόφαση, δεν ξέρω βάσει ποιων υπολογισμών. Σημασία έχει πως έκαναν χρήση του δικαιώματός τους να ορίσουν μόνοι τους τη μοίρα τους και είναι αξιοθαύμαστοι για δύο πράγματα: το θάρρος να ακολουθήσουν τον πιο δύσκολο, κατά τα φαινόμενα, δρόμο και την πολιτισμένη συμπεριφορά τους. Αν είδατε τη συζήτηση στην κυπριακή Βουλή, καταλαβαίνεται τι λέω. Άλλος πλανήτης!
Αν η απόφαση ήταν σωστή ή όχι, είναι ένα άλλο θέμα. Με τις ελάχιστες γνώσεις που έχω για οικονομικά και γεωπολιτικά δεδομένα, θεωρώ πως ήταν λάθος, επειδή δεν έχουν, μάλλον, τον τρόπο να διαχειριστούν επιτυχώς τα προβλήματα που ανακύπτουν. Μπορεί όμως και να τα έχουν και εμείς να μην το ξέρουμε.

Η απόφαση της Ευρώπης ήταν υπερβολικά ριψοκίνδυνη. Τους ξέφυγε; Ήταν προσχεδιασμένο; Δεν μπορώ να ισχυριστώ ότι γνωρίζω την απάντηση, αν και μπορώ να την υποθέσω.
Αυτό που ξέρω είναι πως οι Ευρωπαίοι φορολογούμενοι καλούνται για άλλη μια φορά να βάλουν το χέρι στην τσέπη και να πληρώσουν, αυτή τη φορά,  για ένα πρόβλημα που δημιουργήθηκε από το διογκωμένο τραπεζικό σύστημα της Κύπρου, που οφείλεται, κατά κύριο λόγο, στις (γκρίζες; μαύρες; κόκκινες;) καταθέσεις των Ρώσων μεγιστάνων. Μπορεί να θεωρηθεί ηθική επιλογή κάτι τέτοιο;
Από την άλλη, τίθεται το σοβαρότατο ηθικό ζήτημα της υφαρπαγής καταθέσεων (όχι επενδύσεων), το οποίο, επιπλέον, πλήττει την εμπιστοσύνη στο τραπεζικό σύστημα, όχι μόνο της Κύπρου, αλλά και όλων των χωρών που αντιμετωπίζουν πρόβλημα χρέους.
Αλλά έτσι είναι τα διλήμματα, και είναι πολλά στη ζωή των χωρών και του κάθε ανθρώπου ξεχωριστά! Ας δεχτούμε το πιο σκοτεινό σενάριο: πρόκειται περί ληστείας και ύπουλου χτυπήματος, προκειμένου οι Γερμανοί ή οι Ρώσοι ή κάποιος άλλος που δεν γνωρίζουμε να εκμεταλλευτεί τον όποιο πλούτο της Κύπρου. Μπορούμε να συζητάμε για το θέμα για δεκαετίες, και επειδή δεν έχουμε πρόσβαση σε όλες τις πληροφορίες, να περνάμε, απλώς, την ώρα μας, ενώ κάποιοι άνθρωποι θα έρχονται αντιμέτωποι με δυσεπίλυτα, καθημερινά προβλήματα.
Κάθε λαός και κάθε άνθρωπος ξεχωριστά προσπαθεί να εξυπηρετήσει τα συμφέροντά του. Ευχής έργο θα ήταν να χρησιμοποιούσαν μόνο ηθικά μέσα. Πότε, όμως, ήταν ο κόσμος έτσι; Πάντα υπήρχαν οι δυνατοί και οι αδύναμοι, οι έξυπνοι και οι κουτοί, οι ηθικοί και οι ανήθικοι. Και αυτό δεν αλλάζει. Οι διαδρομές αλλάζουν, αλλά η αφετηρία και το τέρμα είναι πάντα τα ίδια, τα διλήμματα το ίδιο. Πάντα πορευόμαστε ανάμεσα σε φίλους και εχθρούς, μας ζητούν και ζητάμε, κλαίμε και γελάμε. Και επιλέγουμε, πότε το σωστό και πότε το λάθος.

Ο δρόμος που επέλεξε η Ελλάδα, μέχρι στιγμής, μοιάζει να είναι ο λιγότερο ριψοκίνδυνος και της Κύπρου μοιάζει να είναι ο δυσκολότερος. Αλλά ποιος μπορεί να βάλει το χέρι του στη φωτιά; Ο χρόνος θα δείξει. Αυτό που μπορούμε να πούμε με βεβαιότητα είναι πως στην παγκόσμια, ζωντανή σκακιέρα, κάθε πιόνι έχει τον ρόλο του. Οφείλει να γνωρίζει αν είναι ο βασιλιάς, κάποιος αξιωματικός ή απλός στρατιώτης, ώστε να υπολογίσει σωστά την πορεία του. Μόνο που αυτά τα πιόνια δεν είναι άψυχα. Είναι άνθρωποι, που προσπαθούν να επιβιώσουν από τη μάχη ανάμεσα στο λογικό και το θυμικό τους μέρος. Η καρδιά και το μυαλό, λογική κι ευαισθησία!

Οι Κύπριοι πολιτικοί δεν είναι ούτε ήρωες ούτε ηλίθιοι. Είναι άνθρωποι με ευθύνες που έλαβαν μια απόφαση. Όπως νωρίτερα είχαν κάνει και οι δικοί μας. Όπου και αν οδηγούν οι αποφάσεις αυτές, η αξία τους θα κριθεί, όχι μόνο από το άμεσο όφελος που θα αποφέρουν, αλλά και από την υπευθυνότητα με την οποία θα αντιμετωπιστούν οι όποιες συνέπειες. Αν αποδειχτεί σωστή, ας την αξιοποιήσουν έξυπνα. Αν αποδειχτεί λάθος, ας αναλάβουν την ευθύνη της επιλογής τους με το ίδιο θάρρος που επέδειξαν όταν αποφάσιζαν, και ας γίνουν επινοητικοί, ώστε να επιβιώσουν με αξιοπρέπεια. Και οι Κύπριοι και εμείς και ο καθένας.



Αθηνά Ταρλά

Τρίτη 12 Μαρτίου 2013

Η Ελλάδα του "ναι μεν, αλλά"

Όταν ένας λαός χάσει τον ιδεολογικό του προσανατολισμό, εισέρχεται σε περίοδο παρακμής. Μαζί με το σύστημα αξιών, καταρρέουν σταδιακά και οι θεσμοί που είχαν βασιστεί σε αυτό και ακολουθεί μια χαοτική περίοδος, που δεν καταλήγει ποτέ ευχάριστα. Μέχρι να βρεθεί μια νέα ιδεολογία, πάνω στην οποία θα θεμελιωθεί ένα νέο σύστημα.

Η Ελλάδα, κάτω από το δημοκρατικό της προσωπείο, προσπαθεί να κρύψει μια καθαρά αριστερή ιδεολογία περί κράτους και μια θολή, εθνικιστική αντίληψη που καθορίζει τη συμπεριφορά των πολιτών της. Στην καθημερινή μας ζωή, αυτή η σύγχυση γίνεται εμφανής στο πώς αντιλαμβανόμαστε τον εαυτό μας μέσα σε ένα κοινωνικό σύνολο.

Αγαπάμε την οικογένεια, αλλά αποφεύγουμε τους συγγενείς.
Επιδιώκουμε πτυχία και μεταπτυχιακά, αλλά μισούμε το σχολείο.
Εκτιμούμε την τέχνη, αλλά δεν θέλουμε τα παιδιά μας να γίνουν καλλιτέχνες.
Διαμαρτυρόμαστε για έλλειψη ασφάλειας, αλλά βομβαρδίζουμε την αστυνομία.
Κατηγορούμε τους διεφθαρμένους πολιτικούς, αλλά υπερασπιζόμαστε την πολιτική τους.
Αγανακτούμε με την έλλειψη αξιοκρατίας, αλλά αντιδρούμε στην αξιολόγηση.
Λιβανίζουμε τα κατορθώματα του ’40, αλλά δεν θέλουμε να υπηρετήσουμε στον στρατό.
Αποθεώνουμε την αρχαία Ελλάδα, αλλά δεν ακολουθούμε τις αρχές που την έκαναν σπουδαία.
Θαυμάζουμε τους ομογενείς μας που διαπρέπουν, αλλά λυπόμαστε τα νέα παιδιά που επιλέγουν αυτόν τον δρόμο.
Κραυγάζουμε για εθνική ανεξαρτησία, αλλά απαιτούμε δανεικά και αγύριστα.
Αποζητούμε τις επενδύσεις, αλλά διώχνουμε τους επενδυτές.
Διαδηλώνουμε για ανάπτυξη και θέσεις εργασίας, αλλά δεν θέλουμε εργοδότες.
Απαιτούμε να προστατεύεται η περιουσία μας, αλλά αηδιάζουμε με τον καπιταλισμό.
Θέλουμε την Ευρώπη, αλλά μισούμε τους Ευρωπαίους.

Δυστυχώς, αυτή η δυσάρεστη αντιμετώπιση που έχουμε από τους υπόλοιπους Ευρωπαίους, οφείλεται στη δική μας συμπεριφορά. Αν εμείς είχαμε βρει τον δρόμο μας και είχαμε ξεπεράσει τα σχιζοφρενικά μας διλήμματα, θα μπορούσαμε να αντιμετωπίσουμε με αξιοπρέπεια τους δανειστές μας, που έχουν και αυτοί τα δικά τους προβλήματα. Αντί να ασχολούμαστε με τα δικά τους μειονεκτήματα, θα είχαμε επικεντρωθεί στην επίλυση των δικών μας.
Τη στιγμή που θα το κατανοήσουμε αυτό, θα πάψουμε μια να εκλιπαρούμε για συμπόνια και μια να απειλούμε θεούς και δαίμονες γρονθοκοπώντας τον αέρα. Θα είμαστε σε θέση να απαιτήσουμε σεβασμό και να ελπίζουμε σε μια μόνιμη διάσωση, που θα είναι δικό μας κατόρθωμα.