Κυριακή 30 Αυγούστου 2015

Επτά γοητευτικές νύχτες με φεγγάρι


Άποψη ποταμού υπό το σεληνόφως
(River View by Moonlight c. 1645 του Aert van der Neer - Rijksmuseum, Amsterdam)
Ο Aert van der Neer ήταν Ολλανδός ζωγράφος, διάσημος για την μπαρόκ αποτύπωση νυχτερινών τοπίων. Η διάχυση του σεληνόφωτος και ο συναισθηματισμός που εκπέμπει η αντανάκλασή του επάνω στο νερό είναι το δυνατό του σημείο!
Γεννήθηκε το 1603 στο Άμστερνταμ και στα νεανικά του χρόνια εργαζόταν ως επιστάτης. Άρχισε να ζωγραφίζει μετά τα 25 του χρόνια και η θεματολογία του περιοριζόταν σε τοπία με ποτάμια κατά τη διάρκεια του δειλινού ή λουσμένα στο φως της σελήνης. Η εμμονή του στο θέμα αυτό τον έκανε ασυναγώνιστο ανάμεσα στους συγχρόνους του. Παρ’ όλα αυτά, φαίνεται πως η ζωγραφική δεν ήταν προσοδοφόρα για αυτόν, κι έτσι άνοιξε μία ταβέρνα μαζί με τον γιο του το 1659, αλλά ούτε εκεί στάθηκε τυχερός. Τρία χρόνια αργότερα είχε καταστραφεί οικονομικά, συνέχισε ωστόσο να ζωγραφίζει. Πέθανε το 1677.
Ο πίνακας αυτός είναι δημιούργημα της καλύτερης περιόδου του καλλιτέχνη και αντιπροσωπευτικός της θεματολογίας του: Οι κάτοικοι μίας παραποτάμιας γειτονιάς υπό το φως της σελήνης.



Ινδιάνα Χήρα
(Indian Widow, 1785  του Joseph Wright - Derby Museum and Art Gallery, Derby)
Ο Wright γεννήθηκε το 1734 στο Derby, ένα από τα σπουδαιότερα κέντρα της βιομηχανικής επανάστασης. Το περιβάλλον της πόλης του επηρέασε βαθύτατα τον τρόπο με τον οποίο φωτίζει τα έργα του: Λάμψεις από τεχνητές πηγές που διατηρούν όμως τον ρομαντισμό του φυσικού φωτισμού.
Κατόρθωσε να βγάλει αρκετά χρήματα ζωγραφίζοντας τα πορτρέτα πλούσιων βιομηχάνων και διανοουμένων της νέας αυτής εποχής, αλλά αυτό που του χάρισε τη δόξα και τον έκανε διαφορετικό από τους συναδέλφους του ήταν πίνακες με θέματα που αφορούν την επιστήμη και τη βιομηχανία, στα οποία επιδεικνύει με αξιοθαύμαστο τρόπο μία τεχνική έντονης αντίθεσης στον φωτισμό, που θυμίζει Caravaggio. Πέθανε στην πόλη που γεννήθηκε, σε ηλικία 63 ετών.
Ο Wright, αν και δεν είχε ταξιδέψει ποτέ στην Αμερική εμπνεύστηκε την «Ινδιάνα χήρα» από την «Ιστορία των Ινδιάνων της Αμερικής» του J. Adair. Εκεί διάβασε την ιστορία μίας χήρας ενός αρχηγού Ινδιάνου, που θρηνούσε τον χαμό του, μία νύχτα «του πρώτου φεγγαριού», κάτω από το κοντάρι του. Είναι ο ένας από τους τέσσερεις πίνακες του Wright με θέμα γυναίκες που εκφράζουν αγάπη, αρετή και αφοσίωση.
Η Ινδιάνα φορά ρούχα που θυμίζουν αρχαίο κλασικό άγαλμα, ενώ η άγρια ακτή με το ηφαίστειο δεν θυμίζει καθόλου Αμερική, αλλά Νάπολη, μία πόλη που ο ζωγράφος είχε επισκεφτεί στα νεανικά του χρόνια. Το φως του φεγγαριού θυμίζει προβολέα τυλιγμένο στα σύννεφα, παραμένει όμως γλυκό και θερμό.



Η Σαπφώ στη Λευκάδα
(Sappho at Leucate, 1801 του Antoine-Jean Gros - Musée Baron Gérard, Bayeux)
Ο Gros γεννήθηκε στο Παρίσι το 1771 και υπήρξε ο επίσημος ζωγράφος του Ναπολέοντα. Ο διασημότερος πίνακας από την εποχή που ο Gros ακολουθούσε τον Ναπολέοντα στις εκστρατείες του είναι «η Μάχη του Eylay», που βρίσκεται στο Μουσείο του Λούβρου. Μετά την πτώση του Ναπολέοντα, ο Gros ανέλαβε το εργαστήριο του δασκάλου του (Jean-Louis David), ο οποίος εξορίστηκε. Προσπαθώντας να εξελίξει το νεοκλασσικό στυλ δημιούργησε μερικά εξαιρετικά πορτρέτα, πίστευε όμως πως δεν μπορούσε πια να φτάσει την ποιότητα των ναπολεόντειων έργων του κι έπεσε σε κατάθλιψη. Το 1835 αποφάσισε να θέσει τέρμα στη ζωή του και πνίγηκε στον Σηκουάνα.
Δεν έμαθε ποτέ πως οι επόμενες γενιές ζωγράφων και κριτικών τον κατέταξαν ανάμεσα στους κορυφαίους Ρομαντικούς ζωγράφους και πως το έργο του ενέπνευσε μεγάλους συναδέλφους του, όπως ο Delacroix και ο Gιricault.
Ο πίνακας απεικονίζει την ποιήτρια Σαπφώ να τερματίζει τη ζωή της πέφτοντας από τα βράχια της Λευκάδας, όταν την απέρριψε ο αγαπημένος της Φάων. Μπροστά από έναν αρχαίο βωμό και πλημυρισμένη στο φεγγαρόφωτο, η γυναικεία φιγούρα μοιάζει να διχάζεται ανάμεσα σε δύο κόσμους: Το φως και το σκοτάδι, η ζωή και ο θάνατος. Δείτε και τους υπόλοιπους πίνακες...