Υπάρχει ένας χάρτης του Μετρό της Αθήνας, στον οποίο οι ονομασίες των σταθμών έχουν μεταφραστεί
κατά κυριολεξία στα αγγλικά. Μερικά δεν μου άρεσαν και τόσο, όπως το Mint για το Νομισματοκοπείο ή το Everything Bay για την Πανόρμου. Κάποια άλλα, όμως,
ακούγονται πραγματικά αστεία στα αγγλικά:
«Pigeon» (Περιστέρι), «Best View» (Καλλιθέα), «Little
Pine Trees» (Πευκάκια). Ή μήπως όχι;
Ασχολήθηκα
με αυτό αφού διάβασα κάποια σχόλια ανθρώπων που κοινοποίησαν στα social media τον χάρτη αυτόν, με λεζάντες του
τύπου: «Θέλουμε και Ευρώπη!!», «Ευρωπαίοι για κλάματα» και άλλα τέτοια αστειάκια euroλιγούρηδων. Άλλοι σχολίαζαν τα πολλά ονόματα αγίων που έχουμε (εμείς οι δευτεράντζες), άλλοι έκαναν πλάκα με τους Αμπελοκήπους και τη Νεραντζιώτισσα και άλλοι σχολίαζαν τον "εθνικισμό" μας, εξαιτίας της «Εθνικής Άμυνας».
Για εσάς
λοιπόν, αγαπητοί μου, η μίνι έρευνα που ακολουθεί. Δεν είναι πολλά (έχουμε και
δουλειές), αλλά βολευτείτε με ό, τι βρέθηκε πρόχειρο στο αρχείο.
Πρώτη στάση,
Βρετανία.
Πόση Ευρώπη
ακούγεται όταν λες Manchester! Μία λέξη σύνθετη από το κελτικό mamm (λατινιστί mamucium), που σημαίνει ο λόφος που μοιάζει
με γυναικείο στήθος και το παλαιοαγγλικό ceaster (= πόλη). Τουτέστιν, η «Βυζολοφόπολις».
Πιπεράτο, δεν λέω.
Αλλά και το Liverpool,
από το lifer, που παλαιά στα αγγλικά ονομαζόταν η λάσπη, και το pool, σε έναν αντίστοιχο χάρτη, στα ελληνικά θα
έγραφε κάτι σαν «Λασπολακκούβα». Όχι και
πολύ γκλάμουρ, ε;
Στο μετρό
του Λονδίνου θα δείτε στάση Burnt Oak, δηλαδή, η ελληνική ταμπελίτσα θα
έγραφε «Καμένη βελανιδιά». Γιατί είναι αυτό πιο «ευρωπαϊκό» από τα δικά μας «Πευκάκια»,
δεν κατάλαβα!
Θα δείτε
επίσης τα «φουρναρέικα» (Baker Street) και το πολύ «ευρωπαϊκό» Covent Garden ή ελληνιστί «Κήπος Μοναστηριού». Τι
σας πείραξε ήθελα να’ξερα το «Vine Garden» (Αμπελόκηποι); Αν σας έλειψε το
θρησκευτικό του πράγματος, έχουμε το «Μοναστηράκι». Γιατί είναι λιγότερο
ευρωπαϊκό αυτό, δηλαδή;
Θα δείτε
ακόμα Elephant and Castle (Ελέφαντας και Κάστρο) ή το σπουδαίο Heathrow, που σημαίνει «σπίτια χτισμένα στον
θαμνότοπο» (αυτό θα μπορούσε να είναι και ινδιάνικο).
Ας πάμε και Γαλλία μεριά, που όσο να’ναι είναι πιο
ελεγκάντ οι τύποι. Πάμε μετρό.
Ένας σταθμός
λέγεται «Έθνος» (Nation). Εμείς προσθέσαμε
και την Άμυνα. Υπάρχουν επίσης σταθμοί που ονομάζονται «Εθνοσυνέλευση».
Για εσάς που στραβώνετε με τους Αγίους, να σας ενημερώσω ότι το
Παρίσι έχει Saint-Paul, Saint-Mandé, Saint-Lazare (και πολλούς άλλους), ενώ υπάρχει και στάση «Ναός» (Temple) σκέτος.
Αν έκανα κι
εγώ τα κολπάκια του εν λόγω χάρτη, θα μετέφραζα τη στάση Pelleport, «Φτυαρολίμανο» - τρε
μπανάλ! Ή τον σταθμό Poissonnière, «Φωνακλού» ή «Ψαρού». Πολύ στυλάτο!
Αλλά, όλα τα
λεφτά στο Παρίσι είναι ο ευρωπαϊκότατος σταθμός της γραμμής επτά, με το όνομα Botzaris.
Ναι, ναι, προς τιμήν του δικού μας Μάρκου Μπότσαρη.
Να σας
ενημερώσω ακόμα για μερικούς δρόμους και περιοχές που ηχούν σαν μελωδία στα αυτάκια
σας.
Στη Λυών θα
μπορέσετε να περπατήσετε στην όμορφη Rue de Boeuf, τουτέστιν στην «οδό των βοδιών». Φεύγοντας από τη Λυών, να περάσετε από το
τόσο εύηχο Saint-Étienne. Αν δεν προλάβετε, έχουμε κι εδώ, δίπλα στο
Κρυονέρι, τον «Άγιο Στέφανο». Τέλος, μην ξεχάσετε να πάτε στις υπέροχες Versailles, που πήραν από το όνομά τους από το
λατινικό versare (=
γυρίζω γύρω – γύρω), οπότε, αντί για Βερσαλλίες, μπορούμε να τις λέμε και «Γυριστρούλες».
Στο Βερολίνο
πάσχουν από έλλειψη φαντασίας. Όλοι οι σταθμοί έχουν ονόματα οδών, πλατειών και
μουσείων. Τάδε-στράσσε, δείνα-πλατς, και τέτοια. Αλλά και πάλι, κάτι σημαίνουν.
Θα
προσπεράσω τις οδούς Μαρξ, Ρόζα Λούξενμπουργκ, κάτι Λεοπόλδους και άλλα βαρετά
και θα σταθώ στον σταθμό Wedding. Μάλιστα, σε εμάς θα έγραφε «Γάμος» και τι θα έλεγε ο στόμας σας! Απέναντι είναι η Pankstrasse. «Οδός Πανκ». Αυτό τους άρεσε. Νοτιότερα θα
περπατήσετε την Prieststrasse, την οδό του παππά (όχι κάποιου συγκεκριμένου). Ανατολικά
υπάρχει και σταθμός Onkel Τoms Ηütte, δηλαδή «η καλύβα του μπάρμπα Θωμά».
Στο μετρό
του Düsseldorf, υπάρχει σταθμός Schöne Aussicht , πάει να πει Καλλιθέα, στο πιο
βαρύ του.
Στην Φρανκφούρτη
θα δείτε τον σταθμό Weisser Stein, την «Ασπρόπετρα» δηλαδή, ενώ πιο
πέρα υπάρχει και Fischstein, το οποίο μπορείτε να μεταφράσετε ως «Ψαρόπετρα». Γελάστε λίγο ακόμα με το Μεταξουργείο!
Τελειώνοντας και με την Γερμανία, να σας πω μόνο πως Baden – Baden σημαίνει «Μπάνιο – Μπάνιο», Stuttgart σημαίνει την «αυλή του επιβήτορα»
(εννοώντας το άλογο, βεβαίως), ενώ το Μόναχο ή Munich (αρχαιότερα Munichen)
είναι απλώς ο τόπος «των καλόγερων».
Αν κάνετε
τον κόπο να ασχοληθείτε με την ιστορία των τόπων που θαυμάζετε τόσο, και λιγουλάκι με
τη γλώσσα, μπορεί να αποκτήσετε και λίγο χιούμορ. Γιατί θα διαπιστώσετε πως η
κυριολεκτική μετάφραση από οποιαδήποτε γλώσσα σε μια άλλη, πολύ συχνά έχει
αστεία αποτελέσματα. Και πως τίποτα μη ευρωπαϊκό δεν υπάρχει στους
Αμπελοκήπους, στον Ταύρο ή στα Άνω Πατήσια. Είναι το ίδιο «ευρωπαϊκές»
ονομασίες (ό, τι κι αν σημαίνει αυτό για εσάς), όπως ο «Κήπος της μονής» για τους
Άγγλους, η «αυλή του επιβήτορα» για τους Γερμανούς και η «Ψαρού» για τους
Γάλλους.
Μπορεί ακόμα
να μάθετε πως κάθε τοπωνύμιο φέρει την ιστορία των ανθρώπων που
έζησαν εκεί ανά τους αιώνες και αυτό θα σας βοηθήσει να κατανοήσετε τι είναι στ’
αλήθεια ευρωπαϊκό και –κυρίως- τι δεν είναι!
Αν δεν καταλάβετε και τότε, "grab the egg and give it a hair cut".
