Η παρανόηση του "Δούναι και Λαβείν"

 "Δούναι και λαβείν"είναι η πιο λόγια απόδοση του "πάρε-δώσε", με τη μόνη διαφορά πως στη σύγχρονη εκδοχή το "πάρε" προηγείται. Οι αλλαγές στον τρόπο που εκφραζόμαστε, συνήθως δεν είναι τυχαίες. Μάλιστα, αν δεν κρατούσαμε τα προσχήματα, πιθανόν να είχαμε εξαφανίσει εντελώς το "δώσε".
 Ο τρόπος με τον οποίο αντιδρά η πλειονότητα των Ελλήνων στον χειρισμό της οικονομικής κατάστασης της χώρας είναι ενδεικτικός της νέας νοοτροπίας, εκείνης που ενσταλάχθηκε τις τελευταίες δεκαετίες και μας κατέστησε ανίκανους να αποδεχτούμε την απλή, πανάρχαια και πανανθρώπινη αρχή της συναλλαγής: Τίποτα δεν χαρίζεται!
 Ο σύγχρονος Έλληνας έχει ανατραφεί σε ένα περιβάλλον που δίνει γενναιόδωρα, αλλά σπάνια ζητά.
 Οι γονείς συντηρούσαν τα παιδιά τους μέχρι τη στιγμή που εκείνα θα αποφασίσουν να "απογαλακτιστούν", χωρίς να ζητούν αντάλλαγμα για αυτή τους την προσφορά. Ανιδιοτέλεια; Αδυναμία; Όπως και αν ερμηνευτεί, το αποτέλεσμα είναι πως δύο τουλάχιστον γενιές δεν εκπαιδεύτηκαν σε πραγματικές συνθήκες ζωής. Ενηλικιώθηκαν σε ένα υπερπροστατευμένο περιβάλλον που δεν απαιτούσε, δεν ανέμενε καν από αυτούς το παραμικρό.
 Η τάση αυτή ενισχύθηκε και στο σχολικό περιβάλλον. Στη σύγχρονη Ελλάδα, ο ανταγωνισμός στο σχολείο έχει δαιμονοποιηθεί. Στην πραγματικότητα, από τον μαθητή απαιτείται μόνο η παρουσία του στην αίθουσα. Η αξιολόγηση της απόδοσής του είναι υποτυπώδης, καθόσον δεν δίνεται ενθάρρυνση σε όσους προσπαθούν σκληρά ούτε αποθαρρύνεται συστηματικά η αμέλεια. Πλην μερικών εξαιρέσεων, οι μαθητές αδιαφορούν για τη γνώμη των δασκάλων τους και δεν αντιλαμβάνονται πως πρέπει να "δώσουν" για να "λάβουν" αργότερα. Η εύρεση εργασίας, μέχρι χτες, ήταν για τους πολλούς μια αυτόματη διαδικασία, που δεν απαιτούσε και μεγάλη προσπάθεια.
 Στην Ελλάδα η επαγγελματική αποκατάσταση ήταν κυρίως θέμα γνωριμιών. Οι συνήθεις επιλογές ήταν το δημόσιο (μέσω του βουλευτή) ή μικρές επιχειρήσεις (μέσω γνωριμιών). Λίγοι επέλεγαν τον δύσκολο δρόμο του ανταγωνισμού επιλέγοντας μεγάλες εταιρίες ή δημιουργώντας κάποια δική τους καινοτόμα επιχείρηση. Πάντα περιμέναμε κάποιος να μας πάρει από το χέρι και να μας βολέψει.
 Το μόνο "δούναι και λαβείν" που γίνεται κατανοητό είναι αυτό που αφορά την εξυπηρέτηση. Σε ψηφίζω, με διορίζεις. Προσλαμβάνω το παιδί σου στην επιχείρησή μου (ακόμα και αν δεν έχει τα προσόντα), φροντίζεις να τακτοποιήσεις το δικό μου. Το μόνο που αναγνωρίζουμε ότι χρωστάμε είναι χάρες.
 Έτσι μπορεί να εξηγηθεί, κατά ένα τρόπο, η αδυναμία μας να αναγνωρίσουμε την υποχρέωσή μας να εξοφλήσουμε τα δάνειά μας. Στο ασυνείδητό μας λαμβάνουν τη μορφή χάρης, που πρέπει να μας κάνουν, και όταν θα χρειαστούν κάτι οι δανειστές μας, θα τους ανταποδώσουμε τη χάρη με όποιον τρόπο μπορούμε. Δεν ανεχόμαστε όρους και απαιτήσεις!
 Αυτή η στρεβλή πρόσληψη της πραγματικότητας, μας οδηγεί στο συμπέρασμα πως όποιος δεν μας αντιμετωπίζει με ανιδιοτέλεια - όπως οι γονείς, όποιος δεν επιβραβεύει την προσπάθεια, αδιαφορώντας για το αποτέλεσμα - όπως το σχολείο, και όποιος δεν μας λύνει το πρόβλημα - όπως ο γνωστός του γνωστού του φίλου μας, είναι οπωσδήποτε εχθρός μας και θέλει να μας εξοντώσει.
 Στην πραγματική ζωή όμως, ο δανειστής εμπορεύεται το χρήμα με σκοπό το κέρδος. Αυτό που έχει σημασία είναι το αποτέλεσμα. Οι επιλογές δεν είναι πολλές. Ή αποδεχόμαστε τους όρους του δανεισμού ή βρίσκουμε τρόπο να ζούμε χωρίς δανεικά. Και στις δύο περιπτώσεις είναι ανάγκη να συμφιλιωθούμε με την ιδέα, πως τίποτα δεν μας δίνεται δωρεάν. Επιλέγουμε το "προϊόν" αφού βεβαιωθούμε πως έχουμε το αντίτιμο.