Από τους στενότερους φίλους του Περικλή, ο Φειδίας συνέβαλλε καθοριστικά στην ανάδειξη του μεγαλείου της Αθήνας κατά τον χρυσό αιώνα. Η φιλία του με τον ισχυρό στρατηγό τον έβαλε στο στόχαστρο των πολιτικών αντιπάλων του Περικλή, αν και ο ίδιος ο γλύπτης δεν ασχολήθηκε με την πολιτική.
Η πρώτη επίθεση που δέχτηκε, αφορούσε το χρυσελεφάντινο άγαλμα της Παρθένου Αθηνάς στον Παρθενώνα. Τον κατηγόρησαν πως καταχράστηκε ποσότητα χρυσού που προοριζόταν για το άγαλμα. Εύκολα ο Φειδίας απέδειξε την αθοώτητά του, εφόσον κατόπιν συμβουλής του Περικλή, το χρυσό ένδυμα της Αθηνάς ήταν πτυσσόμενο και ο χρυσός εύκολα μπορούσε να αφαιρεθεί και να ζυγιστεί.
Δεν είχε όμως την ίδια τύχη με την κατηγορία για αλαζονεία. Στην παράσταση της μάχης των Αμαζόνων, επάνω στην ασπίδα της Αθηνάς, δύο πολεμιστές απεικόνιζαν τις μορφές του ίδιου και του Περικλή. Καταδικάστηκε σε φυλάκιση.
Ο Πλούταρχος αναφέρει ότι πέθανε στη φυλακή, αλλά ο Φιλόχωρος υποστηρίζει πως εγκατέλειψε την Αθήνα και πήγε στην Ολυμπία. Σύμφωνα με αυτή τη μαρτυρία, τότε φιλοτέχνησε το άγαλμα του Ολυμπίου Διός, ένα από τα επτά θαύματα του κόσμου. Με την αποπεράτωση του έργου, κατηγορήθηκε και πάλι για κατάχρηση και κλοπή και παρέμεινε στη φυλακή μέχρι τον θάνατό του.
Αυτές είναι όλες οι πληροφορίες που διαθέτουμε και είναι δύσκολο να καταλήξουμε σε ορθά συμπεράσματα. Οπωσδήποτε, η επανάληψη της ίδιας κατηγορίας μας βάζει σε σκέψεις. Μπορεί ο Φειδίας να είχε μεγαλύτερη πολιτική σημασία από όση νομίζουμε σήμερα και έπεσε θύμα ανελέητου κυνηγητού από τους εχθρούς του Περικλή. Μπορεί να ήταν απλά ένας εξαιρετικός γλύπτης με ιδιαίτερη αδυναμία στο χρυσάφι.
 |
| Anaxagoras and Pericles- Augistin Louis Belle |
Άλλος ένας φίλος του Περικλή που βρήκε τον μπελά του. Από τις φήμες που κυκλοφορούσαν εκείνη την εποχή, συμπεραίνουμε πως ο φιλόσοφος ήταν κάτι παραπάνω από φίλος του Περικλή. Φαίνεται πως ήταν κάτι σαν σύμβουλος ή καθοδηγητής. Βέβαια, ούτε και οι πιο άσπονδοι εχθροί του Περικλή δεν θα μπορούσαν να τον κατηγορήσουν για τις πολιτικές του προτιμήσεις. Το πολίτευμα δεν επέτρεπε τέτοιου είδους κατηγορίες. Σε αυτές τις περιπτώσεις οι πολιτικοί κατέφευγαν σε νόμους ή διατάγματα που αφορούσαν την ασέβεια προς την παράδοση.
Ο Αναξαγόρας κατηγορήθηκε με βάση το διάταγμα του Διοπείθη, το ίδιο που θα χρησιμοποιηθεί αργότερα και για τον Σωκράτη.
"Ο ήλιος είναι πέτρα και το φεγγάρι χώμα", έλεγε ο Αναξαγόρας, προσβάλλοντας τις κρατούσες θρησκευτικές αντιλήψεις της εποχής. Δεν έχουμε κανένα στοιχείο που να μας οδηγεί στο συμπέρασμα πως οι Αθηναίοι αντιπαθούσαν τον Αναξαγόρα για τις απόψεις του. Το πιθανότερο είναι πως οι συντηριτικοί κύκλοι βρήκαν μία αφορμή να βγάλουν από τη μέση τον συμβουλάτορα - στήριγμα του πανίσχυρου Περικλή.
Βάβαια, στη δίκη είχε την αμέριστη υποστήριξη του κύκλου του Περικλή και η ποινή ήταν απλώς ένα πρόστιμο. Την Αθήνα την εγκατέλειψε αυτοβούλως (δεν γνωρίζουμε αν του ασκήθηκε πίεση) κι εγκαταστάθηκε στη Λάμψακο της Μ. Ασίας. Εκεί ίδρυσε δική του σχολή και δίδασκε μέχρι τον θάνατό του το 428 π.Χ, σε ηλικία 72 ετών περίπου.
9. Ηρόδοτος - Το άγνωστο τέλος του πατέρα της ιστορίας.Γεννήθηκε στην Αλικαρνασσό της Μ. Ασίας, από πατέρα καρικής καταγωγής (Λύξης) και μητέρα Ελληνίδα (Δρυώ ή Ροιώ). Κατά τους μηδικούς πολέμους η πατρίδα του ήταν υποτελής στους Πέρσες και πολέμησε στο πλάι του Ξέρξη. Μετά τη νίκη των Ελλήνων, μία μία οι πόλεις του Αιγαίου και της Μ. Ασίας επαναστάτησαν εναντίον του κατακτητή. Στην Αλικαρνασσό έγινε μια προσπάθεια ανατροπής του τυράννου Λύγδαμη, στην οποία έλαβε μέρος και η οικογένεια του Ηροδότου. Εκεί θα πρέπει να σκοτώθηκε ο θείος του, ο επικός ποιητής Πανύασσης, και η οικογένεια για να αποφύγει τα χειρότερα καταφεύγει στη Σάμο. Λίγο πριν το 454 π.Χ, επιστρέφει στην πατρίδα του και λαμβάνει μέρος στη νέα προσπάθεια ανατροπής του καθεστώτος, αυτή τη φορά με επιτυχία.
Θα ακολουθήσει μια δεκαετία ταξιδιών στην Ασία, στην Αίγυπτο, στη Σκυθία και αλλού, που θα καταλήξει στην Αθήνα. Εκεί θα ζήσει για κάποιο διάστημα μέχρι που θα μετοικήσει μαζί με διακεκριμένους Αθηναίους, όπως ο Ιππόδαμος και ο Πρωταγόρας, στη νέα αποικία των Θουρίων που ιδρύεται στα συντρίμμια της παλιάς Σύβαρης. Δεν ξέρουμε αν εγκαταστάθηκε εκεί το 444 π.Χ που ιδρύθηκε η αποικία ή πήγε αργότερα.
Σύμφωνα με μία πληροφορία που παραδίδει ο Πλούταρχος, μετά από μία ανάγνωση τμήματος του έργου του, ο Ηρόδοτος έλαβε τιμητική αμοιβή αξίας δέκα ταλάντων, ενώ η στενή φιλία που είχε αναπτύξει με τον Σοφοκλή και ίσως και με τον Πρωταγόρα, μας δίνει την εικόνα ενός αναγνωρισμένου ξένου στους κύκλους της τέχνης και της διανόησης.
Δεν γίνεται καμία αναφορά για τη ζωή του μετά την εγκατάσταση στους Θουρίους. Το πιθανότερο είναι να απέκτησε το δικαίωμα του πολίτη, αφού σε κάποια χειρόγραφα η ιστορία του εισάγεται ως "Ηροδότου Θουρίου" αντί Αλικαρνησσέος που είναι το σύνηθες. Για το θάνατό του, το μόνο που μπορούμε να πούμε με σχετική βεβαιότητα, είναι πως πέθανε κατά την πρώτη περίοδο του Πελοποννησιακού πολέμου, άγνωστο πού και από ποια αιτία.
© Αθηνά Ταρλά
