Επονομάστηκε δίκαιος χάριν στον ακέραιο χαρακτήρα του. Πολιτικός αντίπαλος του Θεμιστοκλή, ήταν συντηρητικός, υπέρμαχος της αγροτικής πολιτικής και της συνεργασίας με τη Σπάρτη. Ο Αριστείδης ήταν ο ηγέτης της παράταξης των αγροτών-οπλιτών και ο Θεμιστοκλής των θητών-ναυτικών.
Αντιτάχθηκε στο ναυτικό πρόγραμμα του Θεμιστοκλή και εκείνος πρότεινε και πέτυχε τον εξοστρακισμό του το 483 π.Χ, όταν οι δημοκράτες ήταν στα πράγματατα.
Οι Αθηναίοι πείστηκαν να εξορίσουν τον αξιαγάπητο στρατηγό, επειδή πείστηκαν πως για το συμφέρον της πόλης τους όφειλαν να υποστηρίξουν το πρόγραμμα του Θεμιστοκλή. Ο Αριστείδης, με τις συντηρητικές του ιδέες εξορίζεται και μετοικεί στην Αίγινα, όπου έμεινε μόνο 3 χρόνια. Ο Θεμιστοκλής τον καλεί πίσω, και οι δυο άνδρες συνεργάζονται στη ναυμαχία της Σαλαμίνας. Το 479 π. Χ ο Αριστείδης εκλέγεται και πάλι στρατηγός και ηγείται στη μάχη των Πλαταιών.
Τα χρόνια που ακολούθησαν, ο Αριστείδης ασχολήθηκε με τα οικονομικά της Αθηναϊκής Συμμαχίας, ταξιδεύοντας συχνά στις συμμαχικές πόλεις. Από το 477 π.Χ και δεν έχουμε καμία άλλη πληροφορία γιαυτόν. Κατά μία εκδοχή πέθανε στην Αθήνα, κατα μία άλλη πέθανε ταξιδεύοντας προς τον Εύξεινο Πόντο για ζητήματα της Συμμαχίας. Πάντως, ετάφη με όλες τις τιμές στο Φάληρο, ο γιος του Λυσίμαχος έλαβε αποζημείωση από το δημόσιο και οι κόρες του προικίστηκαν από την πολιτεία, εφόσον ο ίδιος δεν είχε αφήσει δική του περιουσία.
5. Αισχύλος - Ο ποιητής που τιμήθηκε με ψήφιση νόμου.Από ευγενική γενιά, ο Αισχύλος γεννήθηκε στην Ελευσίνα το 525 π.Χ και από νωρίς κατέκτησε τις καρδιές των Αθηναίων με το ταλέντο του.
Μολονότι δεν έχουμε καμία διαβεβαίωση για τη μύησή του στα ελευσίνια μυστήρια (δεν θα μπορούσε να υπάρχει τέτοια διαβεβαίωση, άλλωστε), γνωρίζουμε ότι κατηγορήθηκε για ασέβεια, επειδή στις "Ευμενίδες" του τάχα αποκαλύπτει τα άρρητα των μυστηρίων. Γνωρίζουμε επίσης ότι αθωώθηκε για την κατηγορία αυτή.
Μετά από πολλά χρόνια παρουσίας στο ελληνικό θέατρο και συνεχείς νίκες στα Διονύσια, δέχεται την πρόσκληση του Ιέρωνα, άρχοντα της Γέλας και ταξιδεύει στη Σικελία το 476 π.Χ. Καθόλου ασυνήθιστο για τους καλλιτέχνες της εποχής να κάνουν τέτοιες επισκέψεις. Το 468 π.Χ έχει επιστρέψει στην Αθήνα, διαγωνίζεται με τον Σοφοκλή κι έρχεται δεύτερος. Ακολουθούν δύο νίκες: Το 467 π.Χ με τη "Θηβαϊκή τριλογία" και το 458 π.Χ με την "Ορέστεια".
Δεν γνωρίζουμε για ποιο λόγο ξαναπήγε στη Γέλα. Ο Αριστοφάνης αναφέρει στους "Βατράχους" ότι είχε μια διαφωνία με το Αθηναϊκό κοινό χωρίς περισσότερες διευκρινήσεις. Πέθανε στη Γέλα το 456 π.Χ, κατά μία παράδοση, από χτύπημα που υπέστη από χελώνα, την οποία άφησε από τα νύχια του ένας αετός. Κατά μία ερμηνεία, η "χελώνα" ήταν κάποια δοκός από τα σκηνικά του θεάτρου που έπεσε κατά την προετοιμασία της παράστασης.
Οι Αθηναίοι για να τον τιμήσουν, ψήφισαν ένα νόμο, σύμφωνα με τον οποίο μπορούσε όποιος ήθελε να διαγωνιστεί στους θεατρικούς αγώνες με έργα του Αισχύλου. Από όσα γνωρίζουμε, ποτέ άλλοτε δεν είχε επιτραπεί κάτι τέτοιο και οπωσδήποτε μια τέτοια τιμή δεν θα αποδιδόταν σε έναν εξόριστο. Ο τάφος του στη Γέλα, παρέμεινε τόπος προσκυνήματος για τους καλλιτέχνες για πολλά χρόνια.
6. Περικλής - Ο μεγάλος στρατηγός νικιέται από τον λοιμό.
Ο Περικλής αγαπήθηκε τόσο πολύ από τους Αθηναίους, ώστε ενώ ήταν απλά ένας από τους 10 στρατηγούς, να δίνει την εντύπωση του απόλυτου άρχοντα εν μέσω δημοκρατίας, ενώ εκλεγόταν σε αυτό το αξίωμα επί 30 έτη. Τα επιτεύγματά του είναι γνωστά, όπως γνωστές είναι οι αμφιβολίες που εγέρθηκαν για τις αποφάσεις του στην αρχή του Πελοποννησιακού Πολέμου. Ο Περικλής είχε θωρακίσει την πόλη, είχε πετύχει τις κατάλληλες συμμαχίες με τους γείτονες και είχε τη βεβαιότητα, πως εφαρμόζοντας αμυντική στρατηγική, η Αθήνα δεν επρόκειτο να νικηθεί με κανέναν τρόπο. Μαζεύοντας τον πληθυσμό εντός των τειχών, προτίμησε να αφανιστεί η γη στην ύπαιθρο της Αττικής, αλλά να σωθούν οι άνθρωποι. Η ναυτική κυριαρχία της Αθήνας και το καλά προστατευμένο λιμάνι, μπορούσαν να εξασφαλίσουν την τροφοδοσία για όσο καιρό χρειαζόταν. Η Αθήνα θα έδειχνε την δύναμή της και ο εχθρός θα έχανε τη λαχτάρα του για πόλεμο και κατάκτηση μη μπορώντας να τους βλάψει στο παραμικρό.
Η στρατηγική του Περικλή απέτυχε για λόγους που μπορούμε ψύχραιμα να συζητήσουμε τώρα: Οι συνεχείς επαναστάσεις των ολιγραχικών στο εσωτερικό της Συμμαχίας, η βοήθεια που πρόσφεραν οι Πέρσες στη Σπάρτη, ο λοιμός. Τόσο τα αίτια του πολέμου αυτού, όσο και το πόσο ορθή ήταν η απόφαση του Περικλή, είναι θέμα αντιλογίας ως σήμερα.
Για την αντίδραση των Αθηναίων όμως, θα πρέπει να σκεφτούμε πως παράγοντες που δεν είχαν προβλεφθεί, συγκυρίες που πάντα συμβαίνουν και καθορίζουν το αποτέλεσμα μιας απόφασης, βιώνονται διαφορετικά από εκείνους που ζούνε καθημερινά τις συνέπειες.
Ο Περικλής κατηγορήθηκε από τους Αθηναίους, που ήταν τσακισμένοι από το θανατικό, για την απόφασή του να μην ακολουθήσει επιθετική στρατηγική. Η τιμωρία του ήταν να του αφαιρεθεί το αξίωμα του στρατηγού για ένα χρόνο και να του επιβληθεί χρηματικό πρόστιμο. Το 429 π.Χ τον εκλέγουν και πάλι στρατηγό και με αυτό το αξίωμα θα πεθάνει από τον λοιμό το ίδιο έτος.
© Αθηνά Ταρλά
(συνεχίζεται)
