Κιμ Ιλ Σουγκ και Μάο Τσε Τουγκ - Μια ματιά στην άνοδο του κομμουνισμού στη Β. Κορέα και στην Κίνα

Τα κομμουνιστικά κόμματα της Κίνας και της Β. Κορέας ανέβηκαν συγχρόνως στην εξουσία, διέθεταν πληθώρα κοινών ιστορικών και πολιτιστικών στοιχείων, αλλά ακολούθησαν στη συνέχεια διαφορετική πορεία, αν και τις δύο πρώτες δεκαετίες της διακυβέρνησής τους δεν διέφεραν και τόσο πολύ. Οι σημαντικότερες ομοιότητές τους ήταν πως πειραματίστηκαν πολιτικά και ανέπτυξαν λατρεία στα πρόσωπα των τότε ηγετών τους. Από τη δεκαετία του 1970 αρχίζουν να διαφοροποιούνται εντυπωσιακά και εμφανίζονται σταδιακά δύο διαφορετικές εκδοχές του κομμουνισμού.




Η Κίνα και η Κορέα μοιράζονται μια βαθιά ριζωμένη ιστορία Ανατολίτικου Δεσποτισμού, Κομφουκιανισμού και Βουδισμού. Η συγκεντρωτική εξουσία του αυτοκράτορα διήρκεσε έως τα τέλη του 19ου αιώνα και μόνο η κατάκτηση των χωρών από ξένους κατόρθωσε να την αποδυναμώσει στην Κίνα και να την εξαλείψει στην Κορέα.
Ακολουθεί η κυριαρχία της Ιαπωνίας, η οποία ήταν ολοκληρωτική στην Κορέα και πολύ εκτεταμένη στην Κίνα, επηρέασε μακροχρόνια τις δύο χώρες. Έτσι, η κάθε μια δημιούργησε την δική της εκδοχή του κομμουνισμού, συνδυάζοντας αυτή την ιστορική κληρονομιά με τον Μαρξισμό – Λενινισμό. Η κοινή παράδοση συγκεντρωτισμού και συλλογικότητας κατέστησε τις δύο χώρες επιρρεπείς στον κομμουνισμό, τον οποίο προσάρμοσαν στις τοπικές συνθήκες δημιουργώντας παρόμοια καθεστώτα και κοινωνίες.
Το Κομμουνιστικό Κόμμα της Κίνας (CCP) και το Εργατικό Κόμμα της Κορέας (KWP),  ακολούθησαν πολύ διαφορετικές, αν και αλληλένδετες, πορείες προς την εξουσία, με αφετηρία τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο. Ωστόσο, το CCP ενδυναμώθηκε πολύ πιο γρήγορα και, από τα μέσα της δεκαετίας του 1920, αποτέλεσε σημαντική δύναμη στην πολιτική ζωή της Κίνας. Οι κομμουνιστές, μέσα από μακρόχρονους αγώνες στο εσωτερικό της χώρας και τη συμμαχική ήττα της Ιαπωνίας στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, κατάφεραν να θριαμβεύσουν τόσο επί των Ιαπώνων όσο και επί των εσωτερικών αντιπάλων τους, των Κινέζων εθνικιστών. Στην Κίνα, οι κομμουνιστές ανήλθαν την εξουσία το 1949, όταν οι κομμουνιστές είχαν επικρατήσει ολοκληρωτικά, συμμαχώντας με μη κομμουνιστικά στοιχεία: μια ασήμαντη αστική τάξη και μερικούς από τους πλουσιότερους χωρικούς. Στη συνέχεια, προχώρησε σε σταδιακή κρατικοποίηση των βιομηχανιών και κολεκτιβοποίηση της γεωργίας, σε επαχθή φορολόγηση των ιδιωτικών επιχειρήσεων, που αρχικά έγιναν κατά το ήμισυ κρατικές ώσπου το κράτος τις εξαγόρασε, πληρώνοντας στους αρχικούς ιδιοκτήτες σταθερούς τόκους, ενώ τα ονομαστικά επιτόκια συνέχιζαν να αυξάνονται. Η οικονομία της Κίνας ανέκαμψε ταχύτατα, καθώς η αλλαγή εξελίχθηκε βήμα-βήμα και το παλιό οικονομικό σύστημα αντί απλώς να εξαλειφθεί, αποσύρθηκε σταδιακά. Η Β. Κορέα από την άλλη, στο τέλος του πολέμου κατακτήθηκε από την ήδη κομμουνιστική Σοβιετική Ένωση, στο πολιτικό μοντέλο της οποίας βασίστηκε το νεοσύστατο καθεστώς. Χωρίς επιφυλάξεις, εφάρμοσε τις ίδιες, σταλινικές τακτικές.


Μέχρι τη δεκαετία του 1970, και τα δύο καθεστώτα ενστερνίστηκαν την ιδεολογία του Μαρξισμού – Λενινισμού, εφαρμόζοντας την κομμουνιστική αρχή του δημοκρατικού συγκεντρωτισμού. Το κράτος, όχι μόνο κατείχε τα μέσα παραγωγής, αλλά είχε αναλάβει αποκλειστικά τον οικονομικό σχεδιασμό, τις επενδύσεις και την διανομή. Η εξουσία ήταν συγκεντρωμένη στα χέρια των αντίστοιχων κομμάτων, των οποίων η γραμμή έπρεπε να υποστηρίζεται και να εφαρμόζεται αυστηρά από τα μέλη και τις κομματικές οργανώσεις. Οι πολιτικές δομές στις δύο χώρες είναι παρόμοιες. Tα ανώτατα όργανα, λειτουργούσαν πάνω-κάτω με τον ίδιο τρόπο. Παρά τη θεωρητική αρχή για εκλογές, προκειμένου να προκύψουν τα μέλη και τα όργανα του κόμματος, στην πραγματικότητα το ψηφοδέλτιο δεν είχε παρά έναν μόνο υποψήφιο κάθε φορά. Οπωσδήποτε οι χωρικοί και οι προλετάριοι δεν είχαν καμία αντιπροσώπευση τελικά και τα κόμματα μετατράπηκαν σε
απολυταρχικά καθεστώτα, η λειτουργία των οποίων είχε ανατεθεί σε επιλεγμένες ομάδες. Αυτές οι ομάδες είχαν αναλάβει επίσης τη διαφύλαξη της «αγνότητας» της ιδεολογίας, απαγορεύοντας την διακίνηση οποιασδήποτε ιδέας που δεν είχε εγκριθεί από την κυβέρνηση. Εντός αυτών των ομάδων αναπτύχθηκε μεγάλη ένταση, καθώς αγωνίζονταν για την εξουσία, με αποτέλεσμα να δημιουργηθούν φράξιες που συγκρούονταν μεταξύ τους. Οι συγκρούσεις αυτές σταμάτησαν όταν και στις δύο χώρες, η εξουσία περιήλθε στα χέρια ενός ανδρός: του Μάο Τσε Τουνγκ στην Κίνα και του Κιμ Ιλ Σουνγκ στην Β. Κορέα.



Οι δύο αυτοί ηγέτες αιτιολόγησαν τις αλλαγές που επέφεραν, ως προσαρμογή του Μαρξισμού – Λενινισμού στις τοπικές συνθήκες. Ο Μάο, μόλις σιγούρεψε τη θέση του στην ηγεσία της χώρας, αφοσιώθηκε με άνεση στους πολιτικούς του πειραματισμούς. Η θεωρία του στόχευε στην κολεκτιβοποίηση και εκβιομηχάνιση της χώρας, ενέργεια που θα την έφερνε πιο κοντά στον κομμουνισμό και την απάλλασσε μια και καλή από την αστική τάξη . Το «Μεγάλο Άλμα προς τα Εμπρός», που θα εξυπηρετούσε αυτό τον στόχο, κατέληξε σε μια τρομακτική περιπέτεια που στοίχισε τη ζωή σε εκατομμύρια Κινέζους, που υπέφεραν και πέθαναν από ασιτία. Το άλλο μεγάλο όραμα του Μάο, η «Πολιτιστική Επανάσταση» οδήγησε σε δημόσιο εξευτελισμό προσώπων, δημεύσεις περιουσιών, καταστροφή μνημείων και βιβλίων, καθώς απέβλεπε στο ξερίζωμα της κινεζικής παράδοσης. Η χώρα οδηγήθηκε σε πολιτιστικό μαρασμό και οικονομική και ανθρωπιστική καταστροφή.


Στη Β. Κορέα, ο Κιμ ακολούθησε μια αντίστοιχη πορεία θέτοντας σε εφαρμογή την Juche, την θεωρία του περί «Εθνικής Αυτάρκειας». Το επιχείρημά του ήταν πως η χώρα που περιστοιχίζεται από μεγάλες δυνάμεις, οι οποίες στο παρελθόν της έχουν επιτεθεί, οφείλει να καταστεί αυτάρκης. Η λογική κατάληξη αυτής της πολιτικής ήταν να απομονώσει εντελώς τη Β. Κορέα από τον υπόλοιπο κόσμο. Ωστόσο, ως το 1991, είχε την υποστήριξη της Σοβιετικής Ένωσης και των κρατών της Ανατολικής Ευρώπης. Μετά την πτώση των σοσιαλιστικών κρατών, η Β. Κορέα αντιμετώπισε μεγάλο λιμό, για την αντιμετώπιση του οποίου έλαβε ετήσια βοήθεια από την Κίνα κατά τη δεκαετία του 1990. Το 2005 ήταν η δεύτερη χώρα, παγκοσμίως, στη λίστα των χωρών που έλαβαν ανθρωπιστική βοήθεια σε τρόφιμα, ενώ μέχρι σήμερα οι Βορειοκορεάτες υποφέρουν από έλλειψη τροφίμων. Υπολογίζεται πως το 25% των εσόδων της χώρας ξοδεύεται σε στρατιωτικές δαπάνες, προκειμένου να εξασφαλιστεί η πολυπόθητη αυτάρκεια.

Πηγές: http://www.historyorb.com (Comparison of Chinese and North Korean Communism up to the 1980s, by James Graham  (απόδοση στα ελληνικά Τ.Κ)
http://www.tovima.gr  18/9/2010 45 εκατ. νεκροί για το «Μεγάλο Αλμα προς τα Εμπρός»
www.wikipedia.org  Mao Zedong, Kim Il-sung